Lekker uit eten met vrienden. Druk kletsend lopen we het restaurant binnen en vinden we een plek. Meteen gaan de tassen open en komen de smartphones eruit. We leggen ze startklaar op tafel. Van het voorgerecht maken we een foto die we meteen posten op Facebook; voor alle vrienden die er niet bij zijn. De één krijgt een WhatsApp binnen, de ander laat dat leuke filmpje even zien en na een paar minuten merken we op dat onze foto van het voorgerecht al 10 likes heeft. We willen natuurlijk weten van wie allemaal. En op het moment dat we net aan een echt, ouderwets gesprek beginnen, komt het hoofdgerecht er aan. Dat moet absoluut op Facebook. Even lachen voor een foto met de mooi opgemaakte borden voor onze neus. We moeten er natuurlijk wel allemaal op staan, anders kunnen we onze profielen niet aan deze gebeurtenis koppelen.
Herkenbaar? De social media zijn inmiddels zo vervlochten met ons dagelijks leven, dat we niet meer zonder kunnen. Als een soort verslaving. Het verschijnsel heeft zelfs een eigen naam gekregen: ‘socialbesitas’. Dat fenomeen wordt geassocieerd met jongeren, maar grijpt ook buiten de jeugd om zich heen. Zelfs mijn oma is (wel heel erg vaak) te vinden op Facebook en daar waar mijn moeder altijd ver afstand hield van alles wat haar privacy in gevaar kon brengen, wil zelfs zij nu zien of er nog bekenden van haar op het net te vinden zijn.
Klachten
Socialbesitas begon bij de groep jongeren die we aanduiden met ‘Generatie Z’, oftewel de ‘digital natives’. Die kunnen zich niet voorstellen dat er ooit een tijdperk is geweest waarin je niet iedere seconde van de dag bereikbaar was. Ze communiceren bijna helemaal online, social en mobile. Socialbesitas heeft inmiddels ook veel volwassenen bereikt. Als ik uit eten ga en om me heen kijk, zie ik stelletjes of soms zelfs hele gezinnen die niet met elkaar praten maar naar hun mobiel staren. Kinderen kleuren geen kleurplaten meer in het restaurant. Nee, ze spelen spelletjes op een smartphone of tablet en gaan jengelen als ze even niet verder mogen spelen. En we plaatsen voortdurend content om maar ‘in the picture’ te blijven. Zo moet iedereen bijvoorbeeld weten dat er pizza gegeten wordt (Twitter), dat het een lekkere pizza is (Facebook), hoe de pizza eruit ziet (Instagram) en wat de ideale pizza is (Pinterest). Niet meedoen is geen optie, vinden de digital natives. Maar dat heeft ook een keerzijde. Ze kunnen te maken krijgen met serieuze klachten op het moment dat ze hun mobieltje even niet bij zich hebben. Denk aan:
Nog even en we komen van de dokter terug en vertellen welgemeend aan onze familie en vrienden dat we leiden aan FOMO!
Tegeltje
Misschien blijkt het niet uit het bovenstaande, maar ook ik ben een fan van de social media. Ik gebruik het dankbaar en veel. Maar wél verantwoord. Bij alles wat ik post denk ik na over het belang ervan voor anderen en voor mijzelf. Vooral waar het gaat om het zakelijk benutten van social media, is dat een belangrijk criterium. Dat geef ik ook aan de deelnemers mee van de trainingen en workshops die ik verzorg over social media en het ontwikkelen van social media-content. Lang niet alles wat je kunt posten draagt bij aan de doelstellingen van je online presence als bedrijf of instelling. Daar moet je dus zorgvuldig en gericht mee omgaan. Je moet je daarbij altijd beseffen dat niet communiceren ook een optie is. Ik koester het delftsblauwe tegeltje dat mij via Facebook eens onder ogen is gekomen. Een treffende tekst: ‘De meeste mensen weten het niet, maar je kunt ook hardlopen of naar de sportschool zonder het op Facebook te zetten’.
Beledigd
De social media zijn een succes geworden omdat we interesse hebben in elkaar. Maar aan die interesse zit een grens. Sommige mensen delen zelfs hun (relatie)problemen, ziektes en verdriet met iedereen die het wil lezen en zien. Willen we dat eigenlijk allemaal wel weten? En kunnen we het allemaal nog wel bevatten? Ik spreek wel eens mensen die serieus beledigd zijn als ik niet heb gelezen dat ze in het weekend naar de kinderboerderij zijn geweest. Zo van: ‘Hallo, heb je dat dan niet op Facebook gelezen?’.
Back to basic
Ik voorspel dat over een paar jaar iedereen wel moe is van de overdosis aan irrelevante informatie. Dan wil iedereen weer ‘back to basic’. Laten we dat voor zijn; dat proces een beetje in goede banen leiden. Om te voorkomen dat mensen de social media straks als nutteloos gaan zien, omdat het door zo veel mensen verkeerd en te intensief wordt gebruikt. Daarom heb ik besloten dat ik aan mijn trainingen over social media een nieuw onderdeel ga toevoegen: ‘Bewust worden van de impact van content’. Aanmelden kan via Twitter en LinkedIn. U kunt me natuurlijk ook gewoon bellen. U weet wel: dat is écht met elkaar praten. Over ‘back to basic’ gesproken…
Riona Dietvorst-Doolaard – Communicatieadviseur BOOM Communicatie