Toepassing van technische richtlijnen
Er kunnen nogal wat technische aspecten zijn die de toegankelijkheid van een website belemmeren. Je zult er wellicht een paar herkennen: een duidelijke structuur ontbreekt; er is geen goede scheiding tussen en opzet van content, functionaliteit en techniek; de code van de website is in de loop van de tijd verworden tot een wirwar van tekst-, HTML- en vormgevingselementen; de techniek van de front-end en back-end is niet gescheiden. De technische richtlijnen bieden wat dit betreft houvast.
De richtlijnen zijn technologie-onafhankelijk. Dat betekent dat alle technieken zijn toegestaan. Ze moeten alleen wel zo worden gebruikt dat het resulteert in toegankelijkheid. Het gaat onder meer om het aanpassen of ontwerpen van templates, het opschonen van HTML en CSS en het vormen van alternatieven voor scripting. Door scripts te gebruiken, wordt namelijk vaak de HTML-structuur van de website aangepast. Maak ook captcha’s toegankelijk, bijvoorbeeld door deze zowel auditief als visueel aan te bieden. In dit artikel ga ik niet alle technische toegankelijkheidseisen doorspitten; daarvoor is het onderwerp te omvangrijk. In plaats daarvan bekijk ik de technische toepassing van de richtlijnen vanuit een helikopterperspectief. Er zijn volgens mij in ieder geval drie zaken van groot belang:
1. Richt een specialistisch deelproject in
Bij het toepassen van de technische richtlijnen voor een goede digitale toegankelijkheid, raad ik aan hiervoor een specialistisch deelproject in te richten. Techniek, design en content vormen weliswaar een drie-eenheid, maar staan ook in zekere zin los van elkaar. Dat betekent dat er naast multidisciplinaire overlegmomenten ook specifiek aandacht moet zijn voor de puur technische kant van een website. Het is essentieel om samen te werken met leveranciers of bouwers die beschikken over de benodigde expertise. Onvoldoende kennis hebben van of niet beschikken over technieken, is namelijk geen geldig argument om niet aan de richtlijnen te voldoen. Weet dus met wie je samenwerkt!
2. Bouw gelaagd (modulair)
De basisinhoud en -functionaliteit van een website dienen voor iedereen beschikbaar te zijn, ongeacht zaken als device, browser of het soort internetverbinding. Door gelaagd te bouwen, kunnen inhoud en functies worden aangeboden naargelang de situatie van de gebruiker. Een gelaagde opbouw vraagt een goede, schone (HTML-)structuur. Belangrijk daarbij is om de HTML-elementen semantisch te gebruiken. Simpel gezegd: pas de code alleen toe zoals die bedoeld is en niet om andere redenen. Is de basis op orde? Dan pas is het tijd voor vormgeving en interactiviteit, waarbij technieken als CSS en JavaScript om de hoek komen kijken.
3. Breng uitzonderingen in kaart
Er zijn situaties waarin het lastig of zelfs onmogelijk lijkt om aan alle richtlijnen te voldoen. Zo zijn er uitzonderingen voor complexe technieken. Geo-techieken, zoals de bekende GoogleMaps-kaarten, zijn daar een voorbeeld van. Een uitzondering op basis van het principe ‘pas toe of leg uit’ is alleen mogelijk als er een redelijk alternatief is. Dit vraagt om aandacht en dus om tijd en energie. Breng daarom alle (mogelijke) issues en uitzonderingen in kaart. Laat daarbij ook zien hoe content op een alternatieve wijze is te ontsluiten, waardoor er toch voldaan kan worden aan de geldende richtlijnen. Zo is voor iedere situatie een gegronde afweging te maken.