Project

Netwerkfacilitator brengt publiek-private belangen bij elkaar

Hoe de ‘Schone Schelde’ uitgroeit tot een breed gedragen beweging

Maatschappelijke verbinding is een prominent thema voor bedrijven en instellingen. Weten wat er speelt en betrokken zijn bij de omgeving, is cruciaal om een rol van betekenis te blijven spelen in een wereld waarin zorg voor elkaar en voor onze omgeving terrein wint op ‘ondernemen om het ondernemen’. Dat betekent dat partijen elkaar meer opzoeken en hun krachten bundelen voor het algemene belang. Waar dat succesvol gebeurt – met communicatie als smeermiddel – krijgen projecten vleugels.

Het was Rijkswaterstaat die het initiatief nam om het (zwerf)afvalprobleem in en rondom de (Wester)schelde bij de bron aan te pakken aan de hand van een interregionale, publiek-private samenwerking. Het idee: hoe meer organisaties en mensen actief zijn en zich verantwoordelijk voelen voor het probleem, hoe meer bewustwording. Dat leidt vervolgens tot actie en zo wordt de (omgeving van) de Schelde steeds schoner. Een initiatief dat veel verder gaat dan een bestuurlijke samenwerking, maar een beweging moest worden waaraan iedereen die dat wilde, kon bijdragen.

 

Op zoek naar het gedeelde belang

Het doel was helder: aan weerszijden van de grens tussen Vlaanderen en Nederland het zwerfafval in en rond de Schelde structureel verminderen. Een doel dat alleen wordt behaald als heel veel partijen samenwerken: lokale partijen (gemeenten, bedrijven, verenigingen, burgers), regionale partijen (provincies, waterschappen, natuurorganisaties) en landelijke partijen (ministeries en Rijkswaterstaat zelf). “We hebben het dan over partijen die een ‘Schone Schelde’ niet allemaal als primaire (organisatie)doelstelling op het vizier hebben”, zegt BOOM-adviseur Annemieke Boidin. “In zo’n geval is het essentieel op zoek te gaan naar waar deze partijen elkaar vinden rond het onderwerp.” Als netwerkfacilitator speelt BOOM in op het gedeelde belang. Want ook al zijn er ontegenzeggelijk (culturele) verschillen in de betrokken Nederlandse en Vlaamse partijen en in de manier waarop zij georganiseerd zijn: in het gedeelde belang van een Schone Schelde vindt men elkaar op vrij natuurlijke wijze. Dat vormde een goed vertrekpunt”.

 

De voortgang van de samenwerking Schone Schelde had niet kunnen worden gerealiseerd zonder de energieke bijdrage van BOOM. Zij vullen de rol als facilitator, organisator en verbinder met verve in.

Lex Oosterbaan (Rijkswaterstaat)

 

 

Iedereen een actieve bijdrage

Inspelend op deelthema’s en specifieke motivatoren is nadrukkelijk ingezet op het aanhaken van nieuwe partijen en hen – ieder vanuit een eigen doel en perspectief – een actieve rol te laten spelen. Boidin: “Tijdens een samenwerking als dit is het zaak ervoor te zorgen dat alle – toekomstige – betrokken partijen zich gehoord en serieus genomen voelen. Dat kan alleen bij een zorgvuldig proces met goede aansturing. De communicatie moet daarbij aansluiten: de ene partij is de andere niet. En terwijl slimme (online) oplossingen veel kunnen betekenen in samenwerking en communicatie, blijft persoonlijk contact onverminderd belangrijk. Zorg ervoor dat mensen elkaar ontmoeten en ‘echt’ spreken. Communiceer bovendien tijdig: als er iets misgaat, moet dat geen onaangename verrassing zijn. Communiceer niet pas op het moment dat er ergens weerstand ontstaat, maar informeer, betrek en laat iedereen meepraten, wat tijdens de coronacrisis overigens best lastig bleek.”

 

Aanpakken bij de bron

Veel samenwerking vindt plaats in specifieke werkgroepen die aan de slag zijn gegaan met concrete pijlers:

  • Deze werkgroep brengt hotspotlocaties in kaart en organiseert en optimaliseert de opruimacties.
  • Deze werkgroep brengt de hoeveelheden en het type afval in beeld. Het zoekt ook naar de bronnen, zodat veroorzakers van het probleem gevonden en aangesproken kunnen worden.
  • Deze werkgroep richt zich op preventie: hoe zorgen we er samen met inwoners en bedrijven in het Scheldebekken voor dat het zwerfafval niet in het Schelde én uiteindelijk de Noordzee terechtkomt?
  • De werkgroep communicatie creëert bewustzijn en activeert alle betrokken doelgroepen, inspelend op hun specifieke informatiebehoeften.

 

Honderden betrokken burgers

Het belangrijkste resultaat van alle inspanningen is dat ‘Schone Schelde’ niet langer een opgave is van Rijkswaterstaat alleen. In een jaar tijd is het aantal actieve partners gegroeid naar ruim vijfendertig. En hebben zich serieuze partijen als Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, vrijwel alle gemeenten in Zeeland, Havenbedrijf Antwerpen, HZ University of Applied Sciences, havenbedrijf North Sea Port, en bedrijven als DOW Chemicals, Trinseo, SABIC en Katoen Natie aan het onderwerp verbonden, inclusief actieve participatie. Boidin: “Men weet elkaar te vinden en er vindt actieve informatie- en kennisuitwisseling plaats. Daarnaast is er een concrete en gedragen uitvoeringsagenda met doelstellingen opgesteld met allerlei bijeenkomsten, projecten en acties”. Een belangrijke actie vindt elk jaar in maart plaats: de gezamenlijke opruimactie Schone Schelde. Waaraan niet alleen bedrijven meedoen, maar ook honderden betrokken burgers. Een andere belangrijke mijlpaal is dat er een zwerfvuil-monitoringprogramma is gestart. Waardoor het mogelijk is om in 2025 vast te stellen of de samenwerking geleid heeft tot een significante afname van zwerfvuil bij de monitoringslocaties.

Meer interessante artikelen