De piramide van Maslow is een bekend model uit de psychologie, waarin behoeften van de mens wordt beschreven en gerangschikt. De piramide, die ook wel de behoeftepiramide wordt genoemd, is in 1943 door klinisch psycholoog Abraham Maslow gepubliceerd en dient als onderdeel van zijn ‘Theory of Human Motivation’.
De piramide van Maslow stelt dat de mens vijf basisbehoeften heeft. Deze behoeften zijn niet gelijk aan elkaar, maar volgen elkaar op als bouwstenen van een piramide. Volgens Maslow zal men pas streven naar bevrediging van een behoefte wanneer aan behoeften lager in het model is voldaan. Elke keer als een behoefte vervuld is, schuift men door naar een hogere laag in de piramide. Hierbij is het volgens Maslow niet mogelijk een laag over te slaan. De behoeften in een iedere laag moeten volledig bevredigd zijn voordat behoeften van een volgende laag worden geprioriteerd. De vijf behoeften in de piramide zijn volgens Maslow:
De lichamelijke behoeften zijn basale fysiologische behoeften die men nodig heeft om te leven. Bijvoorbeeld zuurstof, slaap, eten en drinken. Daarnaast voegt Maslow er ook andere behoeften aan toe, zoals seks, onderdak en kleding.
Met veiligheids- en zekerheidsbehoeften worden behoeften bedoeld die voor lichamelijke veiligheid en gezondheid zorgen, maar ook behoeften die zich richten op sociale veiligheid zoals werkzekerheid en relaties.
Sociaal contact is de behoefte van de mens aan sociale contacten met anderen, zoals vriendschap, liefde en andere contacten waardoor men zich onderdeel voelt van een groep.
De behoefte aan waardering, erkenning en zelfrespect duidt op de behoefte die men heeft om hun aanzien en status binnen een groep te verhogen.
De hoogste behoefte die men volgens de piramide kan bevredigen is de behoefte naar zelfactualisatie. Dit is de behoefte die men heeft naar persoonlijke groei. Behoeften die hierbij horen zijn behoeften zoals creativiteit, spontaniteit, acceptatie en oplossingsgerichtheid.
Richting het einde van zijn leven begon Maslow zelf kritiek te uiten op de opbouw van zijn piramide. Volgens hem was de behoefte aan zelfactualisatie te veel onderhevig aan individuele invulling. Daardoor was het volgens hem niet het hoogst haalbare niveau van behoeften. Om deze reden voegde Maslow voor zijn dood nog een nieuw, hoger niveau toe aan zijn behoeftepiramide: de behoefte aan zelftranscendentie. Deze behoefte gaat voorbij persoonlijke, individuele ontwikkeling; bij zelftranscendentie richt men zich op het overstijgen van eigenbelang en het leveren van een bijdrage aan de mensheid. Volgens Maslow is transcendentie het hoogste en meest holistische level van het bewustzijn. Door transcendentie leren mensen zich gedragen op een manier waarop ze positief bijdragen aan zichzelf én anderen.
De Piramide van Maslow is geen exacte wetenschap. Er is namelijk geen bewijs voor de betrouwbaarheid van de piramide van Maslow. Onderliggende data voor het rangschikken van de behoeften ontbreekt. De piramide moet daarom ook niet als wetenschappelijk model worden gezien. In de praktijk zien we ook veel tegenstrijdigheden met dit model. Zo kan je bijvoorbeeld bepaalde behoeften verwaarlozen ten faveure van hoger gelegen behoeften. Denk aan jezelf uithongeren voor status of het opgeven van veiligheid voor zelfontplooiing. Bovendien zijn de eerste en tweede laag van de piramide vaak afhankelijk van sociaal contact (laag 3), omdat samenwerken essentieel is voor ons overleven en veiligheid. De werkelijkheid van menselijke motivaties blijkt dus complexer dan de piramide weergeeft.
De piramide van Maslow is een leidende theorie over het inzicht in menselijke behoeften.
Bestand downloaden